Giao dịch dân sự vô hiệu là khái niệm chỉ việc một giao dịch dân sự mà theo quy định của pháp luật không hợp lệ, không có giá trị pháp lý. Quy định về việc giao dịch dân sự vô hiệu về hình thức được trình bày chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Khái niệm
Điều 122 của Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:
Giao dịch dân sự sẽ trở thành vô hiệu nếu không đáp ứng ít nhất một trong các điều kiện được quy định tại Điều 117 của Bộ luật này, trừ khi có quy định khác tại Bộ luật Dân sự. Điều này đồng nghĩa với việc nếu giao dịch không đáp ứng ít nhất một trong những điều kiện có hiệu lực, mà không có sự điều chỉnh khác theo quy định của Bộ luật Dân sự, thì giao dịch đó sẽ bị coi là vô hiệu. Các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự được nêu tại Điều 117 Bộ luật Dân sự năm 2015 bao gồm:
Về chủ thể: Người thực hiện giao dịch dân sự phải đáp ứng điều kiện và có năng lực hành vi dân sự (đối với cá nhân), cũng như có năng lực pháp luật dân sự (đối với pháp nhân) phù hợp với giao dịch dân sự cụ thể, đồng thời phải thực hiện quyết định này hoàn toàn tự nguyện.
Một ví dụ là người dưới 18 tuổi (cụ thể từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi) khi thực hiện các giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo quy định của pháp luật.
Nguyên tắc về việc tự nguyện khi tham gia giao dịch dân sự nhằm đảm bảo tuân thủ quy định cơ bản của pháp luật dân sự, theo Điều 3 của Bộ luật Dân sự năm 2015. Theo đó, mọi quyết định liên quan đến việc xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền và nghĩa vụ dân sự phải dựa trên nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết và thỏa thuận.
>>> Xem thêm: Danh sách văn phòng công chứng quận Hoàng Mai phục vụ nhanh chóng, uy tín và giá cả hợp lí nhất.
Về nội dung và mục đích của giao dịch dân sự: Giao dịch dân sự không được thuộc vào các trường hợp vi phạm các quy định cấm của pháp luật và không được vi phạm đạo đức xã hội. Nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự đòi hỏi rằng các thỏa thuận trong giao dịch dân sự cũng không được phép vi phạm các quy định cấm của pháp luật và không được trái với đạo đức xã hội.
Mục đích của giao dịch dân sự là lợi ích mà các bên tham gia mong muốn đạt được khi thực hiện giao dịch dân sự. Điều cấm của luật và đạo đức xã hội được quy định tại Điều 123 của Bộ luật Dân sự năm 2015:
- Điều cấm của luật là những quy định của luật không cho phép chủ thể thực hiện các hành vi nhất định.
- Đạo đức xã hội là những nguyên tắc ứng xử chung trong cộng đồng, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng.
Do đó, nếu giao dịch dân sự vi phạm các quy định cấm của pháp luật hoặc trái ngược với đạo đức xã hội, thì giao dịch đó sẽ bị coi là vô hiệu.
Giao dịch dân sự vô hiệu về hình thức: Trong trường hợp luật yêu cầu giao dịch dân sự phải tuân thủ điều kiện về hình thức, để giao dịch đó có hiệu lực, các bên tham gia phải tuân thủ quy định về hình thức được đề ra.
>>> Xem thêm: Bạn đang cần tìm văn phòng công chứng làm việc thứ bảy chủ nhật uy tín, làm việc nhanh chóng nhất khu vực Hà Nội.
Về hình thức của giao dịch dân sự, Điều 119 Bộ luật Dân sự quy định ba hình thức chính, bao gồm bằng lời nói, bằng văn bản, trong đó có thể sử dụng phương tiện điện tử và bằng hành cụ thể.
Ví dụ: Hợp đồng mua bán căn hộ chung cư, theo khoản 1 Điều 122 Luật Nhà ở năm 2014 yêu cầu phải có công chứng. Do đó, theo quy định của Luật đất đai, hợp đồng mua bán chung cư phải được lập thành văn bản và có công chứng từ tổ chức hành nghề công chứng. Nếu các bên thực hiện giao dịch mà không tuân thủ quy định công chứng, thì giao dịch đó sẽ không có hiệu lực.
2. Các trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu
Hiện theo Bộ luật Dân sự, các trường hợp giao dịch dân sự vô hiệu bao gồm:
- Vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.
- Giả tạo: Các bên thực hiện một giao dịch để che giấu cho một giao dịch khác, ví dụ như làm hợp đồng ủy quyền để che giấu hợp đồng mua bán nhà, đất.
- Vi phạm quy định về chủ thể: Giao dịch do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện.
- Bị nhầm lẫn khiến mục đích của việc xác lập giao dịch không đạt được.
- Bị lừa dối, cưỡng ép, đe dọa: Ví dụ, ông A lập di chúc để lại tài sản cho người con trai cả do bị người con trai cả uy hiếp, mặc dù đây không phải là ước nguyện của ông A.
- Người không nhận thức, làm chủ hành vi lập.
- Không tuân thủ quy định về hình thức.
>>> Xem thêm: Bạn đang thắc mắc về di chúc miệng? Khi nào thì di chúc miệng mang giá trị pháp lý?
Khi giao dịch dân sự bị vô hiệu, nó sẽ không tạo ra, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ của các bên. Thời điểm được xác định là từ khi giao dịch được xác lập. Các bên phải trả lại nhau những gì đã nhận và khôi phục lại tình trạng ban đầu của các đối tượng trong giao dịch dân sự.
Ví dụ, nếu một hợp đồng mua bán xe bị tuyên vô hiệu, bên mua sẽ trả lại xe cho bên bán và bên bán sẽ hoàn trả đủ số tiền mà bên mua đã thanh toán trước đó. Đồng thời, nếu bất kỳ bên nào vi phạm nghĩa vụ hoặc thuộc vào trường hợp phải bồi thường, thì họ phải thực hiện bồi thường này theo thỏa thuận hoặc theo quy định của luật.
Trên đây là giải đáp chi tiết về vấn đề: Giao dịch dân sự vô hiệu là gì? Giao dịch dân sự vô hiệu về hình thức khi nào?
Ngoài ra, nếu như bạn đọc còn thắc mắc gì liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về công chứng và sổ đỏ, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Hotline : 0966.22.7979 – 0935.669.669
Email: ccnguyenhue165@gmail.com
XEM THÊM CÁC TỪ KHÓA:
>>> Người dân bị cắt nước sạch có được bồi thường không?
>>> Các giấy tờ, hồ sơ cần chuẩn bị trước khi đi làm thủ tục công chứng hợp đồng chuyển nhượng nhà đất.
>>> Bạn không muốn nhận di sản thừa kế? Xem ngay thủ tục công chứng hợp đồng ủy quyền thừa kế tại đây.
>>> Giải đáp tất tần tật các thắc mắc về thủ tục chứng thực chữ ký: quy trình, hồ sơ và chi phí như thế nào?
>>> Thủ tục công chứng hợp đồng mua bán nhà tại nhà cho người già khó khăn trong đi lại nhanh chóng nhất.
CÁC LOẠI HỢP ĐỒNG – GIAO DỊCH
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
Dịch thuật, chứng thực bản dịch các loại văn bản
Công chứng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất
Công chứng hợp đồng mua bán, chuyển nhượng nhà đất
Công chứng văn bản thừa kế, phân chia di sản thừa kế
Công chứng di chúc, lưu giữ, bảo quản di chúc
Công chứng văn bản thỏa thuận về tài sản chung
Công chứng hợp đồng ủy quyền, giấy ủy quyền
Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
Công chứng hợp đồng mua bán Ô tô, Xe máy
Công chứng hợp đồng cho thuê, cho mượn BĐS
Cấp bản sao tài liệu, hợp đồng giao dịch