Đối với nhiều người, khái niệm về “ESOP là gì” vẫn còn mới mẻ. ESOP là một loại cổ phiếu đặc biệt mà nhiều doanh nghiệp lớn áp dụng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết giúp bạn hiểu rõ về cổ phiếu ESOP, bao gồm các điều kiện và thủ tục phát hành như thế nào?
1. Cổ phiếu ESOP là gì?
ESOP, viết tắt của Employment Stock Ownership Plan, là một phương thức cấp phát cổ phiếu cho người lao động trong doanh nghiệp.
Theo ESOP, đối tượng mục tiêu của hình thức này là những nhân viên có đóng góp đáng kể hoặc có thâm niên làm việc lâu dài trong tổ chức
Đây là một phương pháp mà các doanh nghiệp lớn sử dụng để thúc đẩy người lao động đóng góp vào sự thành công của công ty. Cổ phiếu ESOP thường được phát hành kèm theo nhiều chính sách ưu đãi đặc biệt. Phương thức phân phối cổ phiếu phụ thuộc vào quy định và tiêu chuẩn cụ thể được đặt ra bởi từng doanh nghiệp.
Trong năm 2023, Công ty cổ phần FPT đã cấp phát hơn 5 triệu cổ phiếu ESOP cho nhân viên ở cấp bậc 4 trở lên và một số cán bộ xuất sắc, với giá chỉ 10.000 đồng/cổ phiếu (độc đáo hơn nhiều so với giá thị trường là 95.000 đồng/cổ phiếu).
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đông Nam Á (SeABank) đã phát hành cổ phiếu ESOP với giá ưu đãi là 12.000 đồng/cổ phiếu cho các cán bộ quản lý đáp ứng tiêu chí về thâm niên. Cổ phiếu này sẽ có thể chuyển nhượng tự do 50% sau 1 năm và toàn bộ 100% sau 2 năm sở hữu.
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) đã phát hành 6 triệu cổ phiếu với giá chỉ 10.000 đồng/cổ phiếu. Số cổ phiếu này được công ty hạn chế chuyển nhượng trong vòng 1 năm.
2. Quy định về điều kiện, thủ tục ban hành cổ phiếu ESOP
Để triển khai việc phát hành cổ phiếu ESOP, doanh nghiệp cần tuân thủ đầy đủ các điều kiện và thủ tục liên quan đến việc cấp phát cổ phiếu ESOP. Dưới đây là thông tin chi tiết về các yêu cầu và quy trình thực hiện cho loại cổ phiếu này.
2.1. Điều kiện
Không phải mọi doanh nghiệp đều có khả năng thực hiện phát hành cổ phiếu ESOP. Việc này yêu cầu tuân thủ đầy đủ các điều kiện được quy định theo quy định của pháp luật.
>>> Xem thêm: Quy định của pháp luật mới về sổ đỏ, sổ hồng. Làm thế nào để phân biệt sổ đỏ, sổ hồng?
Theo Điều 64 của Nghị định 155/2020/NĐ-CP, chi tiết hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chứng khoán, các công ty cần đáp ứng các điều kiện sau:
Chương trình phát hành cổ phiếu ESOP cần được sự chấp thuận và thông qua tại Đại hội đồng cổ đông.
Tổng số cổ phiếu ESOP phát hành trong mỗi 12 tháng không được vượt quá 5% tổng số cổ phiếu đang lưu hành của công ty.
Nội dung cụ thể, bao gồm chính sách về tiêu chuẩn người lao động tham gia, nguyên tắc xác định số cổ phiếu phân phối cho từng đối tượng, và thời gian cụ thể phải được thông qua bởi Đại hội đồng cổ đông hoặc ủy quyền cho Hội đồng quản trị.
Trong trường hợp phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động, công ty phải có đủ nguồn vốn chủ sở hữu để tăng vốn cổ phần. Nguồn vốn có thể bao gồm thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, và khoản quỹ khác (nếu có), được sử dụng để bổ sung vốn điều lệ theo quy định của pháp luật.
Nếu công ty đại chúng là công ty mẹ thực hiện phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động, nguồn vốn được xác định dựa trên báo cáo tài chính của công ty mẹ. Trong trường hợp sử dụng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, mức này không được vượt quá lợi nhuận sau thuế chưa phân phối được kiểm toán trên báo cáo tài chính hợp nhất. Trước khi phân phối, công ty chỉ được thực hiện sau khi đã chuyển lợi nhuận từ các công ty con về công ty mẹ.
Đối với công ty phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động, tổng giá trị các nguồn quy định tại khoản 4 không thấp hơn tổng giá trị vốn cổ phần tăng thêm theo kế hoạch được thông qua bởi Đại hội đồng công ty.
Nếu người lao động là nhà đầu tư nước ngoài, tỷ lệ sở hữu nước ngoài phải tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam.
Cổ phiếu ESOP bị hạn chế chuyển nhượng ít nhất trong vòng 1 năm từ ngày kết thúc đợt phát hành
2.2. Thủ tục
Bên cạnh việc tuân thủ đầy đủ quy định về điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP, các doanh nghiệp lớn cũng phải hoàn thành toàn bộ các bước trong thủ tục phát hành cổ phiếu ESOP, theo quy định của Điều 69 Nghị định 155/2020/NĐ-CP, như sau:
>>> Xem thêm: Sổ đỏ: Dịch vụ làm sổ đỏ cho đất nông nghiệp như thế nào và chi phí có đắt đỏ, tốn kém hay không?
Tổ chức phát hành phải gửi tài liệu báo cáo phát hành cổ phiếu theo quy định tại Điều 61, Điều 63, Điều 65 của Nghị định này đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày nhận được tài liệu báo cáo phát hành đầy đủ và hợp lệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo bằng văn bản cho tổ chức phát hành và đăng tải trên trang thông tin điện tử của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc nhận đầy đủ tài liệu báo cáo phát hành của tổ chức phát hành; trong trường hợp từ chối, phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.
Trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo về việc nhận được đầy đủ tài liệu báo cáo phát hành, tổ chức phát hành phải công bố Bản thông báo phát hành trên trang thông tin điện tử của tổ chức phát hành, Sở Giao dịch Chứng khoán. Việc công bố thông tin này phải được thực hiện ít nhất 7 ngày làm việc trước ngày kết thúc đợt phát hành.
Ngày kết thúc đợt phát hành không được quá 45 ngày kể từ ngày Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo về việc nhận được đầy đủ tài liệu báo cáo.
Trong quá trình phát hành cổ phiếu để trả cổ tức hoặc tăng vốn cổ phần từ nguồn vốn chủ sở hữu, khi có cổ phiếu lẻ phát sinh, công ty được mua lại cổ phiếu lẻ để làm cổ phiếu quỹ theo phương án đã được Đại hội đồng cổ đông thông qua hoặc ủy quyền cho Hội đồng quản trị thông qua. Số cổ phiếu được công ty mua lại này được xử lý theo quy định tại khoản 7 Điều 36 Luật Chứng khoán và các quy định liên quan.
Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày kết thúc đợt phát hành, tổ chức phát hành phải gửi Báo cáo kết quả đợt phát hành cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và công bố thông tin trên trang thông tin điện tử của tổ chức phát hành, Sở Giao dịch Chứng khoán về kết quả đợt phát hành. Đối với trường hợp phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động, tài liệu báo cáo kết quả đợt phát hành cũng cần gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước kèm theo:
a) Danh sách người lao động tham gia chương trình, bao gồm số lượng cổ phiếu đã nộp tiền mua hoặc được phân phối (đối với trường hợp phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động);
b) Văn bản xác nhận của ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài nơi mở tài khoản phong tỏa về số tiền thu được từ đợt phát hành, trừ trường hợp phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động.
Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được tài liệu báo cáo kết quả đợt phát hành đầy đủ và hợp lệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo bằng văn bản về việc nhận được báo cáo kết quả đợt phát hành cho tổ chức phát hành đồng thời gửi cho Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam, và đăng tải trên trang thông tin điện tử của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước về việc nhận được báo cáo kết quả đợt phát hành.
Sau khi có thông báo nhận được báo cáo kết quả đợt phát hành của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tổ chức phát hành được yêu cầu chấm dứt phong tỏa số tiền thu được từ đợt phát hành đối với trường hợp phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động, trừ trường hợp phát hành cổ phiếu thưởng cho người lao động.
Doanh nghiệp khi bắt đầu quá trình phát hành cổ phiếu ESOP cần phải chuẩn bị và gửi tài liệu báo cáo phát hành cổ phiếu ESOP theo quy định đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
3. Ưu điểm và rủi ro khi phát hành cổ phiếu ESOP
3.1. Ưu điểm
Đối với nhân viên:
Nhân viên sẽ được hưởng nguồn lợi nhuận lâu dài từ cổ phiếu ESOP. Khi tình hình kinh doanh của công ty thịnh vượng, lợi nhuận mà họ nhận được sẽ tăng lên, đây là một hình thức thưởng khích lệ để công ty ghi nhận lòng trung thành và tinh thần trách nhiệm của nhân viên. Đồng thời, đây cũng là động cơ vàng để họ tiếp tục đóng góp và tạo ra nhiều thành công hơn cho công ty trong tương lai.
Cổ phiếu ESOP không chỉ là phương tiện để thưởng cho người lao động mà còn giúp tăng thu nhập của họ khi công ty đạt được lợi nhuận trong kinh doanh.
Đối với công ty:
Việc phát hành cổ phiếu ESOP không chỉ giúp công ty duy trì được sự ổn định và cam kết của nhân viên chủ chốt mà còn mang lại thành công lâu dài từ sự cống hiến của họ.
Phương thức phát hành cổ phiếu ESOP không chỉ giúp công ty đạt được mục tiêu giữ chân nhân sự quan trọng, mà còn mang lại hai lợi ích đồng thời. Đầu tiên, giảm áp lực tài chính từ việc chi trả thưởng nhân viên bằng tiền mặt. Thứ hai, lợi nhuận thu được được giữ lại để gia tăng vốn điều lệ của công ty.
Hiện tượng dilution (pha loãng cổ phiếu) xuất hiện khi một công ty phát hành cổ phiếu mới, dẫn đến giảm tỷ lệ sở hữu của cổ đông hiện tại và làm giảm thu nhập trên mỗi cổ phiếu cho cổ đông.
Trong thực tế, nguồn tài chính sử dụng để phát hành cổ phiếu ESOP cho nhân viên thường đến từ tài sản của cổ đông hiện tại. Việc thường xuyên phát hành cổ phiếu ESOP có thể dẫn đến sự giảm mạnh về giá cổ phiếu của công ty.
Do đó, việc lạm dụng phát hành cổ phiếu ESOP có thể tạo ra hiện tượng dilution, làm suy giảm giá trị cổ phiếu và ảnh hưởng đến quyền lợi của cổ đông. Trong tương lai, hậu quả của việc này có thể làm mất niềm tin của nhà đầu tư và làm họ cảm thấy lo ngại khi đầu tư vào doanh nghiệp.
Rủi ro trong quản trị công ti:
Trong một số trường hợp, một số thành viên trong ban lãnh đạo của công ty có thể cấp phần cổ phiếu cho người thân hoặc nhân viên gần gũi với họ nhằm tăng cường sức ảnh hưởng cá nhân và đồng thời thu được lợi ích từ các cổ đông.
Sự thiếu minh bạch trong quá trình phát hành cổ phiếu có thể tạo ra rủi ro mâu thuẫn nội bộ giữa các thành viên trong ban lãnh đạo của công ty. Điều này có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực gián tiếp đối với quá trình hoạt động và quản lý của công ty.
Bài viết đã chia sẻ kiến thức về “ESOP là gì” và các quy định liên quan đến cổ phiếu ESOP. Hy vọng rằng, thông qua nội dung này, độc giả đã có thể hiểu rõ hơn về cơ cấu và quy trình của cổ phiếu ESOP, giúp họ đưa ra những quyết định đầu tư chính xác trong lĩnh vực kinh doanh. Chúc quý độc giả thành công trong các quyết định đầu tư của mình!
Ngoài ra, nếu như bạn đọc còn thắc mắc gì liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về công chứng và sổ đỏ, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
CÁC LOẠI HỢP ĐỒNG – GIAO DỊCH
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
Dịch thuật, chứng thực bản dịch các loại văn bản
Công chứng hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất
Công chứng hợp đồng mua bán, chuyển nhượng nhà đất
Công chứng văn bản thừa kế, phân chia di sản thừa kế
Công chứng di chúc, lưu giữ, bảo quản di chúc
Công chứng văn bản thỏa thuận về tài sản chung
Công chứng hợp đồng ủy quyền, giấy ủy quyền
Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
Công chứng hợp đồng mua bán Ô tô, Xe máy
Công chứng hợp đồng cho thuê, cho mượn BĐS
Cấp bản sao tài liệu, hợp đồng giao dịch