Xử lý tranh chấp phát sinh từ văn bản thỏa thuận tài sản riêng: Từ hòa giải đến khởi kiện
Trong thực tế hôn nhân, việc lập văn bản thỏa thuận tài sản riêng giúp các bên xác lập ranh giới tài sản rõ ràng, hạn chế tranh chấp khi ly hôn hoặc định đoạt tài sản. Tuy nhiên, không ít trường hợp phát sinh tranh chấp liên quan đến hiệu lực hoặc nội dung của văn bản thỏa thuận: tài sản có thật sự là riêng? Một bên cho rằng bị ép buộc? Công chứng có hợp lệ không? Khi xảy ra mâu thuẫn, việc xử lý cần dựa trên trình tự pháp luật cụ thể, từ hòa giải đến khởi kiện. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ quy trình pháp lý xử lý tranh chấp thỏa thuận tài sản riêng.
“Điều 47 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014”: quy định về thỏa thuận xác lập tài sản riêng
“Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015”: điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
“Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015”: hậu quả pháp lý của giao dịch dân sự vô hiệu
“Điều 44 Luật Công chứng 2024”: quyền từ chối công chứng khi nghi ngờ mục đích, tính hợp pháp
🧩 Nguyên nhân phổ biến dẫn đến tranh chấp thỏa thuận tài sản riêng
1. Không rõ ràng về thời điểm hình thành tài sản
Một trong những nguyên nhân tranh chấp là tài sản được lập thành thỏa thuận là tài sản riêng nhưng thực chất lại được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân. Khi đó, bên còn lại có thể yêu cầu tuyên bố vô hiệu văn bản.
Ví dụ: Anh A và chị B lập cam kết xác nhận căn nhà là tài sản riêng của anh A. Sau ly hôn, chị B chứng minh căn nhà được mua bằng tiền chung của hai vợ chồng.
→ Trong trường hợp này, tranh chấp có thể dẫn đến yêu cầu tòa án tuyên bố văn bản vô hiệu theo “Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015”.
2. Một bên bị ép buộc, không có năng lực hành vi dân sự
Nếu có căn cứ cho thấy một bên ký văn bản trong tình trạng không minh mẫn hoặc bị lừa dối, đe dọa, thì giao dịch có thể bị coi là vô hiệu.
📌 Trích luật: “Giao dịch dân sự vô hiệu khi một bên tham gia không có năng lực hành vi dân sự phù hợp theo quy định tại Điều 125 và Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015”.
3. Văn bản không công chứng hoặc công chứng không hợp lệ
Tranh chấp cũng thường phát sinh từ việc các bên không thực hiện công chứng theo quy định, hoặc văn bản được soạn sai cấu trúc pháp lý, thiếu chủ thể tham gia.
Dù pháp luật không bắt buộc công chứng văn bản thỏa thuận tài sản riêng, nhưng nếu không công chứng, giá trị chứng cứ giảm mạnh khi ra tòa. Việc chứng minh trở nên phức tạp, đặc biệt trong tranh chấp tài sản lớn.
🛠️ Hướng xử lý tranh chấp thỏa thuận tài sản riêng
1. Hòa giải tại gia đình hoặc UBND cấp xã
Trước khi đưa ra tòa án, hai bên có thể chọn hòa giải tại:
Gia đình, người thân
UBND xã/phường nơi có tài sản
Phương án này phù hợp nếu mâu thuẫn chưa quá gay gắt. Tuy nhiên, hòa giải chỉ mang tính thuyết phục, không có giá trị pháp lý ràng buộc nếu không lập thành văn bản có chữ ký.
Khi không thể hòa giải, một bên có quyền gửi đơn đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để:
Yêu cầu tuyên bố văn bản vô hiệu
Hoặc yêu cầu công nhận tài sản là tài sản chung, không phải tài sản riêng như nội dung thỏa thuận
📝 Cần chuẩn bị:
Đơn khởi kiện
Bản sao chứng cứ tài sản
Chứng cứ chứng minh lý do vô hiệu (ví dụ: hóa đơn thanh toán từ tài khoản chung)
>>> Xem thêm: 5 dấu hiệu dễ nhận biết khi kiểm tra sổ đỏ giả mạo
3. Thi hành bản án, phân chia tài sản
Sau khi có bản án có hiệu lực pháp luật, các bên buộc phải thực hiện theo quyết định của tòa án. Nếu không tự nguyện, người thắng kiện có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự can thiệp.
Kết luận
Tranh chấp thỏa thuận tài sản riêng không phải là điều hiếm gặp, đặc biệt khi văn bản không rõ ràng, không công chứng, hoặc có dấu hiệu ép buộc. Để bảo vệ quyền lợi hợp pháp, người lập cần hiểu đúng giá trị của văn bản, chuẩn bị hồ sơ rõ ràng và có thể chọn công chứng tại cơ sở uy tín. Khi tranh chấp đã phát sinh, cần nắm rõ quyền, nghĩa vụ và trình tự tố tụng để giải quyết dứt điểm.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
