Hợp đồng thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay – Phân chia trách nhiệm
Trong thực tế hiện nay, nhiều cá nhân hoặc doanh nghiệp có nhu cầu dùng cùng một tài sản để thế chấp cho nhiều khoản vay tại các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng khác nhau. Việc thiếu thông tin dễ dẫn đến rủi ro pháp lý nghiêm trọng như: mất quyền ưu tiên, bị vô hiệu hợp đồng, hoặc tài sản bị xử lý trái luật. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về vấn đề thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay theo quy định mới nhất của pháp luật Việt Nam, cùng những ví dụ minh họa thực tế.
>>> Xem thêm: Công chứng hợp đồng thế chấp và vai trò của công chứng viên trong việc đảm bảo pháp lý: công chứng hợp đồng thế chấp.
⚖️ Cơ sở pháp lý về thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay
Theo quy định hiện hành:
Khoản 1 Điều 295 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:
“Tài sản bảo đảm có thể được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ nếu các bên có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”
Khoản 2 Điều 4 Nghị định 21/2021/NĐ-CP quy định:
“Một tài sản có thể dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ nếu không có thỏa thuận hoặc pháp luật cấm, và phải được thông báo rõ cho các bên liên quan.”
Như vậy, pháp luật cho phép hợp đồng thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay, miễn là có thỏa thuận rõ ràng và không vi phạm quy định cấm. Tuy nhiên, để tránh rủi ro, các bên cần hiểu kỹ về nguyên tắc phân chia nghĩa vụ và quyền ưu tiên xử lý tài sản khi phát sinh tranh chấp.
📌 Nguyên tắc xử lý khi thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay
1. Xác lập thứ tự ưu tiên trong đăng ký giao dịch bảo đảm
Theo Điều 308 Bộ luật Dân sự 2015:
“Trong trường hợp tài sản được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ, thứ tự ưu tiên được xác định theo thời điểm đăng ký giao dịch bảo đảm.”
👉 Tức là: Bên nhận thế chấp đăng ký trước sẽ được ưu tiên thanh toán trước khi xử lý tài sản. Những bên đến sau chỉ được thanh toán phần còn lại nếu tài sản vẫn còn giá trị.
Ví dụ thực tế: “Ông A dùng căn nhà để thế chấp vay Ngân hàng X 2 tỷ đồng (đã đăng ký giao dịch bảo đảm). Sau đó, ông tiếp tục thế chấp căn nhà này vay Ngân hàng Y 1 tỷ đồng nhưng chưa đăng ký giao dịch bảo đảm. Khi ông A mất khả năng trả nợ, Ngân hàng X được quyền ưu tiên xử lý tài sản trước. Ngân hàng Y chỉ có quyền sau khi nghĩa vụ với Ngân hàng X được thanh toán hết.”
>>> Xem thêm: Những mẹo đơn giản để kiểm tra sổ đỏ trước khi giao dịch
2. Trách nhiệm của người thế chấp và các bên nhận thế chấp
Theo Điều 293 Bộ luật Dân sự 2015:
“Người thế chấp có nghĩa vụ thông báo cho các bên nhận bảo đảm về tình trạng pháp lý của tài sản.”
Nếu người thế chấp cố tình không thông báo, gây thiệt hại cho bên thứ hai thì có thể phải bồi thường thiệt hại và chịu hậu quả pháp lý liên quan đến trách nhiệm dân sự hoặc thậm chí hình sự nếu có dấu hiệu gian dối.
Yêu cầu khi lập hợp đồng thế chấp tài sản cho nhiều khoản vay
📄 Nội dung hợp đồng phải rõ ràng
Tài sản thế chấp là gì
Dùng bảo đảm cho những nghĩa vụ nào
Giá trị khoản vay và tổng giá trị bảo đảm
Trình tự xử lý tài sản nếu nhiều nghĩa vụ không được thực hiện
Xác nhận đã thông báo cho các bên nhận thế chấp khác (nếu có)
Gợi ý: Hợp đồng nên có điều khoản nêu rõ: “Người thế chấp xác nhận đã thông báo cho các bên nhận bảo đảm khác về việc dùng tài sản này để bảo đảm cho khoản vay tại … và đồng ý xử lý tài sản theo thứ tự ưu tiên của đăng ký giao dịch bảo đảm.”
🏛️ Thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm đầy đủ
Để bảo vệ quyền lợi, các bên nhận thế chấp phải đăng ký giao dịch bảo đảm tại Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm – Bộ Tư pháp hoặc Văn phòng đăng ký đất đai, tùy theo loại tài sản.
Nếu không đăng ký, quyền ưu tiên thanh toán sẽ không được công nhận, dẫn đến rủi ro pháp lý rất lớn khi xử lý tài sản.
Những lưu ý để tránh tranh chấp khi thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay
Yêu cầu người thế chấp cam kết bằng văn bản về tình trạng tài sản và không có tranh chấp
Xác minh tại cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm về tình trạng của tài sản trước khi ký hợp đồng
Ưu tiên lựa chọn hình thức công chứng để hợp đồng có giá trị pháp lý và minh bạch
Kết luận về thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay
Hợp đồng thế chấp tài sản bảo đảm cho nhiều khoản vay không vi phạm pháp luật nếu các bên thỏa thuận rõ ràng, thực hiện đầy đủ việc đăng ký và minh bạch thông tin. Tuy nhiên, để hạn chế rủi ro:
Người thế chấp cần trung thực, thông báo đầy đủ
Bên cho vay cần kiểm tra thông tin kỹ lưỡng
Cả hai nên thực hiện công chứng hợp đồng để được pháp luật bảo vệ tốt nhất
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
