Công chứng hợp đồng thế chấp – Những câu hỏi thường gặp và giải đáp
Khi thực hiện giao dịch vay vốn có bảo đảm bằng tài sản, công chứng hợp đồng thế chấp là một bước quan trọng để bảo vệ quyền lợi của cả bên vay và bên cho vay. Tuy nhiên, không ít người dân và doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc hiểu rõ điều kiện, thủ tục, cũng như các tình huống pháp lý phát sinh liên quan đến hoạt động này. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi tổng hợp và phân tích những câu hỏi thường gặp đồng thời đưa ra hướng dẫn và giải đáp chi tiết dựa trên các quy định mới nhất của pháp luật.
>>> Xem thêm: Những quy định pháp luật quan trọng bạn cần biết khi công chứng hợp đồng thế chấp: công chứng hợp đồng thế chấp
⚖️ Căn cứ pháp lý hiện hành
“Bộ luật Dân sự 2015” – quy định về giao dịch bảo đảm bằng thế chấp tài sản;
“Luật Công chứng 2024” – quy định về trình tự, thủ tục, điều kiện công chứng hợp đồng;
“Luật Đất đai 2024” – áp dụng với trường hợp thế chấp quyền sử dụng đất, nhà ở;
“Luật Nhà ở 2023” – liên quan đến thế chấp nhà ở xã hội, nhà ở thuộc sở hữu cá nhân;
“Nghị định 21/2021/NĐ-CP” – về đăng ký biện pháp bảo đảm.
❓ Những câu hỏi thường gặp
1. Hợp đồng thế chấp có bắt buộc phải công chứng không?
Theo “Khoản 3 Điều 500 Bộ luật Dân sự 2015”, trường hợp thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất thì hợp đồng bắt buộc phải được công chứng hoặc chứng thực mới có hiệu lực pháp lý.
“Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất phải được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật.”
Các tài sản khác như xe ô tô, máy móc, hàng hóa luân chuyển có thể không bắt buộc công chứng, nhưng nhiều tổ chức tín dụng vẫn yêu cầu để đảm bảo tính pháp lý cao hơn cho giao dịch.
2. Ai là người phải đi công chứng hợp đồng thế chấp?
Thông thường, cả bên thế chấp và bên nhận thế chấp (thường là ngân hàng) đều phải có mặt tại tổ chức hành nghề công chứng để ký hợp đồng. Tuy nhiên, nếu một bên không thể có mặt, có thể ủy quyền theo đúng quy định tại Điều 138 Bộ luật Dân sự 2015, và việc ủy quyền cũng phải được công chứng.
3. Có thể công chứng hợp đồng thế chấp tài sản chưa có sổ hồng không?
Theo quy định tại “Điều 188 Luật Đất đai 2024”, chỉ khi tài sản đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở hoặc tài sản khác gắn liền với đất, mới đủ điều kiện để thực hiện các giao dịch như thế chấp.
Do đó, không thể công chứng hợp đồng thế chấp nhà đất chưa có sổ hồng, trừ một số trường hợp đặc biệt do pháp luật quy định riêng (ví dụ: dự án bất động sản hình thành trong tương lai được thế chấp theo Luật Kinh doanh bất động sản).
4. Có thể sửa hợp đồng thế chấp sau khi đã công chứng không?
Có, nhưng chỉ trong một số trường hợp được pháp luật cho phép. Theo “Điều 51 Luật Công chứng 2024”, nếu phát hiện sai sót về nội dung hợp đồng sau khi công chứng, các bên có thể yêu cầu lập văn bản sửa đổi, bổ sung hợp đồng, và phải được công chứng lại.
Tuy nhiên, nếu hợp đồng đã được đăng ký giao dịch bảo đảm và phát sinh hiệu lực đối kháng với bên thứ ba, việc sửa đổi sẽ cần sự đồng ý của các bên liên quan và đăng ký lại tại cơ quan đăng ký.
5. Sau khi công chứng hợp đồng thế chấp, cần thực hiện bước gì tiếp theo?
Công chứng chỉ là một bước trong quá trình xác lập giao dịch bảo đảm. Để hợp đồng có hiệu lực đối kháng với bên thứ ba, phải tiến hành đăng ký giao dịch bảo đảm tại:
Văn phòng đăng ký đất đai (nếu tài sản là nhà đất);
Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm – Bộ Tư pháp (đối với các tài sản khác).
Nếu không đăng ký, bên nhận thế chấp có thể không được pháp luật bảo vệ quyền ưu tiên thanh toán khi có tranh chấp hoặc xử lý tài sản.
>>> Xem thêm: Quy trình sang tên đất đai qua dịch vụ sổ đỏ diễn ra như thế nào?
6. Hợp đồng công chứng thế chấp có thời hạn không?
Hợp đồng công chứng không tự động hết hạn theo thời gian, mà thời hạn hiệu lực sẽ do các bên thỏa thuận trong nội dung hợp đồng. Tuy nhiên, theo thực tiễn, thời hạn này thường gắn với thời hạn của hợp đồng tín dụng hoặc thời hạn vay vốn.
Cần lưu ý rằng, nếu quá thời hạn nhưng bên vay chưa hoàn trả, ngân hàng vẫn có quyền xử lý tài sản theo hợp đồng đã công chứng, nếu hợp đồng không bị tuyên vô hiệu.
>>> Xem thêm: Những thủ tục bắt buộc phải qua văn phòng công chứng theo quy định mới nhất
Lưu ý pháp lý
📄 Kiểm tra tính pháp lý của tài sản thế chấp: cần có đầy đủ giấy chứng nhận, không thuộc diện tranh chấp, kê biên;
🖊️ Cẩn trọng khi ký kết: đảm bảo hiểu rõ nội dung, điều khoản, không bị nhầm lẫn giữa tài sản thế chấp và tài sản khác;
🔐 Bảo mật thông tin giao dịch, lưu trữ bản chính hợp đồng công chứng và biên bản giao nhận;
📌 Chủ động thực hiện đăng ký giao dịch bảo đảm kịp thời để tránh rủi ro về pháp lý và tài chính.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn cách tính phí công chứng chuẩn nhất theo từng trường hợp
Kết luận
Công chứng hợp đồng thế chấp là bước quan trọng trong quy trình vay vốn có bảo đảm. Việc nắm rõ các quy định pháp luật, điều kiện thực hiện, và quyền – nghĩa vụ của các bên sẽ giúp quá trình công chứng diễn ra suôn sẻ, an toàn pháp lý và giảm thiểu tranh chấp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
