Công chứng hợp đồng vay sai thẩm quyền – Có giá trị không?
Công chứng là bước quan trọng để hợp đồng vay được pháp luật công nhận, làm căn cứ đòi nợ khi phát sinh tranh chấp. Tuy nhiên, không ít người vì chủ quan hoặc thiếu hiểu biết đã thực hiện công chứng hợp đồng vay tại nơi không có thẩm quyền. Vậy sai thẩm quyền công chứng có làm vô hiệu hợp đồng vay không? Cách xử lý trong trường hợp này ra sao?
>>> Xem thêm: Bạn đã biết cách xác minh tính xác thực của Hợp đồng vay tiền chưa?
1. Quy định pháp luật về thẩm quyền công chứng
1.1 Thẩm quyền công chứng theo Luật Công chứng
Theo Điều 42 Luật Công chứng 2014, chỉ các Phòng công chứng (do Nhà nước thành lập) và Văn phòng công chứng (do công chứng viên thành lập) mới có thẩm quyền công chứng các hợp đồng, giao dịch như hợp đồng vay tài sản, thế chấp, chuyển nhượng, di chúc.
Ngoài ra, Điều 73 Luật Công chứng 2014 quy định: Công chứng viên phải từ chối công chứng nếu:
Hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật.
Người yêu cầu công chứng không đủ năng lực hành vi dân sự.
Công chứng viên, tổ chức hành nghề công chứng không có thẩm quyền.
Như vậy, sai thẩm quyền công chứng tức là hợp đồng được chứng thực bởi cơ quan hoặc người không đủ điều kiện thực hiện hoạt động công chứng theo quy định.
1.2 Những cơ quan không có thẩm quyền công chứng
Nhiều người nhầm lẫn giữa công chứng và chứng thực chữ ký tại UBND xã, phường. Theo Nghị định 23/2015/NĐ-CP, UBND xã, phường chỉ có quyền chứng thực chữ ký, không có quyền công chứng nội dung hợp đồng vay hoặc các giao dịch liên quan đến quyền tài sản.
2. Công chứng hợp đồng vay sai thẩm quyền – Có giá trị không?
2.1 Hợp đồng công chứng sai thẩm quyền có thể bị vô hiệu
Theo Điều 122 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vô hiệu nếu không tuân thủ quy định về hình thức bắt buộc của pháp luật.
Nếu hợp đồng vay thuộc trường hợp pháp luật bắt buộc phải công chứng (ví dụ: hợp đồng vay thế chấp quyền sử dụng đất) mà công chứng tại nơi sai thẩm quyền công chứng (như UBND phường, xã chứng thực nội dung thay vì chỉ chứng thực chữ ký) thì hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu.
2.2 Hậu quả pháp lý khi công chứng sai thẩm quyền
Hợp đồng có thể không được Tòa án công nhận giá trị chứng cứ khi xảy ra tranh chấp.
Bên cho vay mất quyền ưu tiên xử lý tài sản đảm bảo (nếu có).
Phát sinh rủi ro mất khả năng đòi lại tiền vay nếu bên vay cố tình lật lọng.
3. Phân biệt công chứng và chứng thực để tránh sai thẩm quyền công chứng
3.1 Công chứng là gì?
Công chứng là việc công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của nội dung hợp đồng, đối chiếu ý chí tự nguyện, năng lực hành vi dân sự của các bên rồi ghi nhận bằng văn bản, đóng dấu pháp lý.
Chỉ Phòng công chứng và Văn phòng công chứng mới được thực hiện.
3.2 Chứng thực là gì?
Chứng thực là việc cơ quan Nhà nước xác nhận chữ ký hoặc bản sao giấy tờ là đúng với bản chính, không kiểm tra nội dung hợp đồng. UBND xã, phường chỉ có quyền chứng thực chữ ký trong hợp đồng, không có quyền xác nhận nội dung hợp đồng vay.
4. Cách xử lý khi công chứng hợp đồng vay sai thẩm quyền
4.1 Xác minh lại tính pháp lý của hợp đồng
Xem xét hợp đồng được công chứng hay chỉ chứng thực chữ ký.
Kiểm tra cơ quan thực hiện công chứng có đúng là Phòng công chứng/Văn phòng công chứng được Sở Tư pháp cấp phép không.
4.2 Khắc phục sai sót
Nếu phát hiện hợp đồng vay có nội dung phải công chứng nhưng đã thực hiện sai thẩm quyền công chứng, các bên cần:
Lập lại hợp đồng mới tại Phòng công chứng/Văn phòng công chứng đúng quy định.
Đăng ký giao dịch bảo đảm (nếu có tài sản thế chấp).
4.3 Xử lý khi phát sinh tranh chấp
Nếu tranh chấp xảy ra, hợp đồng công chứng sai thẩm quyền vẫn có thể được Tòa án xem xét như giao dịch dân sự vô hiệu, căn cứ Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015:
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
Bên vi phạm nghĩa vụ dân sự có thể phải bồi thường thiệt hại (nếu có thiệt hại phát sinh).
>>> Xem thêm: Một số lỗi thường gặp khi thực hiện dịch thuật công chứng giấy khai sinh, sổ hộ khẩu
5. Lời khuyên để tránh công chứng sai thẩm quyền
Để hạn chế rủi ro liên quan đến sai thẩm quyền công chứng, người dân cần:
Xác minh rõ tổ chức hành nghề công chứng có giấy phép hoạt động do Sở Tư pháp cấp.
Đối với các hợp đồng vay có tài sản thế chấp như sổ đỏ, xe ô tô… bắt buộc lập hợp đồng công chứng tại đúng Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng.
Không nhầm lẫn giữa công chứng hợp đồng và chứng thực chữ ký.
Tham khảo ý kiến luật sư nếu hợp đồng vay có giá trị lớn, điều khoản phức tạp.
Sai thẩm quyền công chứng là lỗi phổ biến, dễ dẫn đến hợp đồng vay mất giá trị pháp lý, phát sinh rủi ro nghiêm trọng khi đòi nợ. Để tránh rủi ro, các bên cần hiểu rõ quy định pháp luật, lập và công chứng hợp đồng vay tại đúng tổ chức có thẩm quyền. Khi phát hiện sai sót, nên khắc phục ngay để bảo vệ quyền lợi về sau.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
