Khi nào hợp đồng thuê tài sản cần đăng ký tại cơ quan nhà nước?
Hợp đồng thuê tài sản là hình thức phổ biến trong các giao dịch dân sự, thương mại nhằm mục đích sử dụng tài sản của người khác trong một thời gian nhất định và có trả tiền thuê. Tuy nhiên, không phải mọi hợp đồng thuê tài sản đều phải đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các trường hợp nào cần đăng ký, các căn cứ pháp lý liên quan và lưu ý thực tế khi thực hiện hợp đồng.
>>> Xem thêm: Hợp đồng có điều khoản vi phạm đạo đức xã hội có được công chứng tại văn phòng công chứng?
1. Hợp đồng thuê tài sản là gì?
Theo quy định tại Điều 472 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng thuê tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho thuê giao tài sản cho bên thuê để sử dụng trong thời hạn nhất định, còn bên thuê phải trả tiền thuê theo thỏa thuận.
Tài sản cho thuê có thể là nhà ở, đất đai, phương tiện vận tải, máy móc, thiết bị, nhà xưởng, văn phòng, hoặc bất kỳ loại tài sản nào mà pháp luật không cấm.
Ví dụ minh họa: Doanh nghiệp A ký hợp đồng thuê một mặt bằng thương mại của doanh nghiệp B để mở showroom trong thời hạn 5 năm. Đây là hợp đồng thuê tài sản đối với bất động sản và có thể thuộc diện phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
2. Trường hợp nào hợp đồng thuê tài sản phải đăng ký?
Thuê nhà ở thuộc diện phải đăng ký
Theo Khoản 2 Điều 122 Luật Nhà ở 2014, trường hợp bên cho thuê là cá nhân và thời hạn thuê từ 6 tháng trở lên, thì hợp đồng thuê nhà phải đăng ký tại UBND cấp xã/phường nơi có nhà cho thuê, trừ khi các bên có thỏa thuận khác và pháp luật không yêu cầu bắt buộc đăng ký.
Tuy nhiên, trong thực tế, việc đăng ký hợp đồng thuê nhà thường chỉ bắt buộc khi dùng để:
– Làm căn cứ đăng ký tạm trú cho người thuê – Chứng minh thu nhập từ cho thuê với cơ quan thuế – Đảm bảo tính pháp lý khi xảy ra tranh chấp
Ví dụ: Anh C cho chị D thuê một căn hộ trong thời gian 2 năm để ở. Trong trường hợp này, nếu chị D muốn đăng ký tạm trú, hợp đồng thuê phải được đăng ký tại UBND phường.
>>> Xem thêm: Những trở ngại pháp lý nào đang cản trở sự phát triển toàn diện của dịch vụ công chứng?
Thuê bất động sản thương mại có thời hạn từ 6 tháng trở lên
Theo Khoản 2 Điều 79 Nghị định 43/2014/NĐ-CP (hướng dẫn thi hành Luật Đất đai), khi thực hiện hợp đồng thuê tài sản là quyền sử dụng đất, hợp đồng phải được công chứng hoặc chứng thực và đăng ký tại Văn phòng đăng ký đất đai.
Điều này áp dụng trong các trường hợp:
– Cho thuê quyền sử dụng đất – Cho thuê quyền sử dụng đất gắn với tài sản trên đất
Ví dụ minh họa: Công ty X cho công ty Y thuê lại quyền sử dụng một khu đất để kinh doanh nhà hàng trong thời gian 10 năm. Trong trường hợp này, hợp đồng thuê phải được công chứng và đăng ký tại Văn phòng đăng ký đất đai.
Các trường hợp thuê tài sản khác có giá trị lớn, thời hạn dài hoặc theo yêu cầu pháp luật chuyên ngành
Đối với các loại tài sản khác như tàu biển, tàu bay, xe chuyên dùng…, pháp luật chuyên ngành có thể yêu cầu đăng ký hợp đồng thuê tại các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền như:
– Cục Hàng không Việt Nam – Cục Đăng kiểm Việt Nam – Cục Hàng hải Việt Nam
Mục đích của việc đăng ký là để ghi nhận quyền khai thác, quản lý, và bảo vệ lợi ích hợp pháp của các bên trong thời gian thuê.
Ví dụ: Công ty logistics A thuê một tàu biển từ công ty B trong thời gian 3 năm. Theo quy định pháp luật hàng hải, hợp đồng thuê có thể phải được đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo quyền lợi hợp pháp khi có sự cố trên biển.
3. Hình thức và thủ tục đăng ký hợp đồng thuê tài sản
Hình thức hợp đồng
Theo Điều 119 và 121 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng thuê tài sản có thể được lập bằng lời nói, bằng văn bản hoặc hành vi cụ thể, trừ trường hợp pháp luật quy định phải lập thành văn bản có công chứng, chứng thực, hoặc đăng ký.
Đối với các trường hợp thuê nhà ở, thuê bất động sản, thuê quyền sử dụng đất có thời hạn dài, thì hợp đồng bắt buộc phải lập thành văn bản và có thể phải công chứng, chứng thực.
Thủ tục đăng ký
Tùy vào loại tài sản thuê, cơ quan đăng ký có thể khác nhau. Hồ sơ thường bao gồm:
– Hợp đồng thuê tài sản bản chính hoặc bản sao có chứng thực – Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của bên cho thuê – Giấy tờ tùy thân của các bên
Sau khi đăng ký, cơ quan chức năng sẽ cấp giấy xác nhận hoặc ghi nhận vào hồ sơ quản lý.
4. Hệ quả pháp lý khi không đăng ký hợp đồng thuê tài sản
Nếu hợp đồng thuộc diện bắt buộc đăng ký nhưng không thực hiện, thì hợp đồng vẫn có hiệu lực giữa các bên, nhưng không được pháp luật bảo vệ đối với bên thứ ba. Ngoài ra, bên cho thuê có thể gặp khó khăn khi kê khai thuế hoặc làm căn cứ giải quyết tranh chấp.
Ví dụ: Ông T cho thuê nhà nhưng không đăng ký hợp đồng, sau đó xảy ra tranh chấp với người thuê về tiền đặt cọc. Khi ra Tòa, ông T không thể chứng minh được hợp đồng hợp pháp, nên mất quyền lợi đáng lẽ được bảo vệ.
Không phải mọi hợp đồng thuê tài sản đều phải đăng ký tại cơ quan nhà nước. Việc đăng ký phụ thuộc vào loại tài sản, thời hạn thuê và mục đích sử dụng. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn pháp lý, các bên nên chủ động lập hợp đồng bằng văn bản và thực hiện thủ tục đăng ký nếu thuộc diện bắt buộc. Điều này sẽ giúp hạn chế rủi ro tranh chấp, bảo vệ quyền lợi của cả bên cho thuê và bên thuê.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
