Hợp đồng vay giữa người chưa đủ tuổi – Có hiệu lực không?
Trên thực tế, việc vay tiền người chưa thành niên hoặc cho người chưa thành niên vay tiền không hiếm gặp, nhất là trong quan hệ vay mượn gia đình, bạn bè hoặc các giao dịch dân sự nhỏ lẻ. Tuy nhiên, không ít tranh chấp phát sinh khi một bên cho rằng hợp đồng vô hiệu vì người vay chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm pháp luật. Vậy, theo quy định hiện hành, hợp đồng vay với người chưa thành niên có hiệu lực hay không?
>>> Xem thêm: Hợp đồng vay tiền được công chứng giúp bạn tránh những rủi ro nào?
1. Quy định pháp luật về vay tiền người chưa thành niên
1.1 Thế nào là người chưa thành niên?
Theo Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, người chưa thành niên là người chưa đủ 18 tuổi. Trong đó:
Dưới 6 tuổi: Không có năng lực hành vi dân sự, mọi giao dịch dân sự phải do người đại diện theo pháp luật (cha, mẹ, người giám hộ) thực hiện.
Từ đủ 6 tuổi đến dưới 15 tuổi: Có năng lực hành vi dân sự hạn chế, các giao dịch vay mượn phải được sự đồng ý của người đại diện.
Từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi: Có năng lực hành vi dân sự chưa đầy đủ, chỉ được tự mình thực hiện các giao dịch phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp lứa tuổi.
Như vậy, nếu hợp đồng vay tiền vượt quá nhu cầu chi tiêu nhỏ lẻ, bắt buộc phải có sự đồng ý, xác nhận của người đại diện hợp pháp.
1.2 Quy định về hợp đồng vay tiền người chưa thành niên
Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 quy định hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản, bên vay có nghĩa vụ hoàn trả tài sản khi đến hạn.
Tuy nhiên, để hợp đồng có hiệu lực, bên vay phải có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự phù hợp. Nếu bên vay là người chưa thành niên mà tự ý ký hợp đồng, không có đại diện hợp pháp đồng ý thì hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có hỗ trợ người nước ngoài công chứng giấy tờ tùy thân
2. Hợp đồng vay tiền người chưa thành niên có hiệu lực không?
2.1 Các trường hợp hợp đồng có hiệu lực
Nếu người vay trên 15 tuổi và hợp đồng vay phục vụ nhu cầu sinh hoạt phù hợp lứa tuổi (ví dụ: vay bạn bè ít tiền mua sách, đồ dùng học tập), thì giao dịch có hiệu lực.
Nếu hợp đồng vay tiền có cha mẹ hoặc người giám hộ đồng ý, ký cùng, thì giao dịch có hiệu lực đầy đủ như với người đã thành niên.
Nếu người dưới 15 tuổi tự ký hợp đồng vay tiền hoặc từ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi vay số tiền lớn vượt khả năng chi tiêu thông thường mà không có đại diện đồng ý, thì theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vô hiệu do vi phạm điều kiện về chủ thể.
Hậu quả là bên cho vay có thể mất quyền đòi lại tiền, vì Tòa án sẽ không công nhận hợp đồng, trừ khi chứng minh được khoản vay đã được sử dụng vì lợi ích thiết thực của người chưa thành niên.
3. Hậu quả pháp lý
3.1 Quyền đòi tiền của bên cho vay
Nếu hợp đồng vô hiệu, Tòa án sẽ áp dụng Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015: Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Nếu người chưa thành niên đã tiêu hết tiền, cha mẹ hoặc người giám hộ không bắt buộc phải trả thay, trừ trường hợp khoản vay phục vụ lợi ích thiết yếu như chữa bệnh, học tập.
3.2 Trách nhiệm của người đại diện
Cha mẹ hoặc người giám hộ có nghĩa vụ quản lý, giám sát hành vi vay mượn của người chưa thành niên. Nếu người đại diện thiếu trách nhiệm, dẫn đến hậu quả xấu, có thể bị yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Quan hệ vay tiền người chưa thành niên khá nhạy cảm và dễ phát sinh tranh chấp. Hợp đồng vay chỉ có hiệu lực khi phù hợp với quy định về năng lực hành vi dân sự. Để đảm bảo quyền lợi, các bên nên lập hợp đồng rõ ràng, có đại diện hợp pháp xác nhận, tránh tình trạng mất trắng số tiền cho vay khi phát sinh tranh chấp.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Công chứng ngoài trụ sở, tại nhà riêng miễn phí
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Hotline: 09.66.22.7979 hoặc 0935.669.669
Địa chỉ: số 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
